Jak założyć podmiot leczniczy

Działalność lecznicza fizjoterapeutów – regulacje prawne i obowiązki

Działalność lecznicza w Polsce może być wykonywana tylko przez podmioty lecznicze lub praktyki zawodowe (lekarzy, pielęgniarek lub położnych). Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty (Dz. U. z 2018 r., poz. 505) fizjoterapeuta wykonujący swój zawód w ramach działalności gospodarczej jest podmiotem leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 160). W rezultacie fizjoterapeuci prowadzący prywatne zakłady rehabilitacji (działalność gospodarczą) powinni złożyć wniosek o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą nie później niż w terminie 30 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy o zawodzie fizjoterapeuty (weszła w życie 31 maja 2016 r.), czyli do dnia 30 listopada 2018 r., pod rygorem utraty prawa wykonywania zawodu fizjoterapeuty (art. 143 u.z.f.).

Ze względu na profil/przedmiot działalności wśród podmiotów leczniczych można wyodrębnić m.in. zakłady rehabilitacji leczniczej (mogą być one samodzielne lub stanowić część wieloprofilowego podmiotu leczniczego). Zakładanie każdego podmiotu leczniczego w Polsce jest sformalizowane przez prawo. Zakładanie zakładu rehabilitacji leczniczej odbywa się według tych samych generalnych reguł co każdego podmiotu leczniczego. 

Forma ogranizacyjno-prawna podmiotu leczniczego

Tworząc każdy podmiot leczniczy, po wstępnym zaprojektowaniu jego profilu (przedmiotu i zakresu działalności) oraz struktury organizacyjnej należy wybrać formę organizacyjno-prawną, w ramach której zostanie utworzony podmiot leczniczy, i zarejestrować ją w odpowiednim rejestrze.

Ustawa o działalności leczniczej wyraźnie stanowi, że podmiot leczniczy może być założony i prowadzony przez przedsiębiorcę. Podmiotami leczniczymi mogą być przedsiębiorcy we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli prowadzą działalność leczniczą. Zgodnie z definicją ustawową przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorca – podmiot leczniczy może mieć w praktyce formę jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki prawa cywilnego albo handlowego. W sektorze prywatnym fizjoterapeuta ma zasadniczo do wyboru zawód przedsiębiorcy (jednoosobowa działalność lub spółka), ewentualnie założenie fundacji lub stowarzyszenia. Zasady podejmowania oraz wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje obecnie ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r., poz. 646).

Spółki handlowe i cywilne

Spółki handlowe mają obecnie istotne znaczenie dla rynku ochrony zdrowia. Od 1 lipca 2011 r. spółka jest jedną z dopuszczalnych oraz podstawowych w sektorze prywatnym form organizacyjno-prawnych prowadzenia działalności leczniczej. Ogólnie można stwierdzić, że spółka jest uregulowaną ustawowo formą organizacyjno-prawną prowadzenia działalności o charakterze zarobkowym. Generalnie spółki dzieli się na handlowe i cywilne. Klasyczny podział spółek na spółki handlowe i cywilne jest związany ze źródłem normatywnym regulującym ich funkcjonowanie. Spółki handlowe, którymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna, reguluje ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1577), a spółkę cywilną – Kodeks cywilny. Ponadto prawo wyodrębnia: spółki osobowe i kapitałowe. 

Spółki osobowe i kapitałowe

Dla spółek osobowych najważniejszy jest element osobowy, czyli wspólnicy (ich umiejętności, istnienie). Spółkami osobowymi są:

• spółka jawna,
• spółka partnerska,
• spółka komandytowa,
• spółka komandytowo-akcyjna,
• spółka cywilna.

W spółkach kapitałowych, którymi są spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna, w odróżnieniu od spółek osobowych podstawowe znaczenie ma element kapitałowy (wykupienie udziału, akcji). Za zalecaną formę dla prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rehabilitacji leczniczej zależnie od jej rozmiaru/liczby twórców należy uznać działalność jednoosobową lub spółkę jawną i spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednoosobową działalność gospodarczą należy wpisać do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a spółkę prawa handlowego – do Krajowego Rejestru Sądowego.

Spółka jawna

Spółka jawna jest najprostszą ze spółek handlowych, jeśli chodzi o założenie i organizację. Ponadto jej zaletą jest brak obowiązku posiadania określonego minimum kapitałowego. Spółkę jawną regulują art. 22–86 Kodeksu spółek handlowych. Powinno być w niej co najmniej dwóch wspólników. Procedura utworzenia spółki jawnej obejmuje:

• sporządzenie umowy spółki,
• złożenie wniosku o rejestrację do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS),
• wydanie i uprawomocnienie się postanowienia o wpisaniu spółki do Krajowego Rejestru Sądowego.

Spółka z o.o.

Spółka z o.o. jest łatwiejszą ze spółek kapitałowych prawa handlowego, jeśli chodzi o założenie, a także bezpieczniejszą w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania od spółek osobowych (zasadniczo bowiem brak jest odpowiedzialności osobistej). Ponadto jej zaletą jest wymóg posiadania obecnie bardzo niskiego minimum kapitałowego (tylko 5 tys. zł), znacznie niższego niż w spółce akcyjnej. Spółka z o.o. jest uregulowana przede wszystkim w art. 150–300 k.s.h. Może być utworzona przez jedną albo więcej osób zasadniczo w każdym celu prawnie dopuszczalnym. 

Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością niezbędne jest: 

• zawarcie umowy spółki, 
• wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, 
• powołanie zarządu, 
• ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki, oraz uzyskanie na koniec powyższej procedury wpisu do odpowiedniego rejestru – Krajowego Rejestru Sądowego.

Charakterystyczne dla spółek kapitałowych jest posiadanie bardziej sformalizowanej struktury organizacyjnej. Spółki kapitałowe muszą bowiem posiadać określone prawem organy spółki (zarząd, rada nadzorcza, zgromadzenie wspólników).

Po utworzeniu i rejestracji formy organizacyjno-prawnej podmiotu leczniczego (zakładu rehabilitacji) należy zapewnić realizację specyficznych wymogów ustawowych przewidzianych w ustawie o działalności leczniczej dla każdego podmiotu leczniczego.

Pomieszczenia i wyposażenie podmiotu leczniczego

Każdy podmiot leczniczy, aby mógł zarejestrować i prowadzić działalność leczniczą, musi spełniać wymogi formalne określone prawem, a w szczególności art. 17 ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z powyższym przepisem każdy podmiot leczniczy ma obowiązek:

• posiadać pomieszczenia lub urządzenia odpowiadające aktualnym wymaganiom normatywnym, 
• używać i utrzymywać wyroby medyczne, wyposażenie wyrobów medycznych, wyroby medyczne do diagnostyki in vitro, wyposażenie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, aktywne wyroby medyczne do implantacji oraz systemy lub zestawy zabiegowe złożone z wyrobów medycznych zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych, 
• zapewniać udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach,
• zawrzeć umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

Ponadto powinien posiadać regulamin organizacyjny. Warunkiem niezbędnym do założenia i funkcjonowania każdego podmiotu leczniczego jest posiadanie odpowiednich pomieszczeń. Są one konieczne do rejestracji i prowadzenia działalności podmiotu leczniczego. Podmiot leczniczy powinien mieć tytuł prawny do lokalu, w którym jest prowadzona działalność lecznicza. Może to być umowa najmu lub dokument własności. Istotą umowy najmu jest oddanie rzeczy na pewien czas do używania w zamian za ustalony czynsz. Natomiast własność to prawo do zasadniczo nieograniczonego korzystania (np. używania, przebudowy) z rzeczy (w tym z nieruchomości budynkowej) i dysponowania nią (np. sprzedaży, wynajmu, ustanawiania hipoteki). Dlatego najkorzystniejszym rozwiązaniem jest posiadanie pomieszczeń na własność, gdyż zapewnia to możliwość długotrwałego i swobodnego korzystania z pomieszczeń oraz dysponowania nimi. 

Pomieszczenia i urządzenia podmiotu leczniczego powinny odpowiadać wymaganiom ogólnobudowlanym oraz dodatkowo wymaganiom odpowiednim do rodzaju wykonywanej działalności leczniczej oraz zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych. Wymagania powyższe dotyczą zwłaszcza warunków: ogólnoprzestrzennych, sanitarnych i instalacyjnych.
Szczegółowe wymogi normatywne dla pomieszczeń podmiotu leczniczego określa obecnie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. z 2012 r., poz. 739). Treść rozporządzenia określa bezpośrednio ogólne wymogi dla pomieszczeń i urządzeń każdego świadczeniodawcy medycznego, natomiast załączniki określają szczegółowe wymogi dla pomieszczeń i urządzeń konkretnych rodzajów świadczeniodawców (np. szpitala, ambulatorium, zakładu rehabilitacji leczniczej). 

Pomieszczenia podmiotu leczniczego lokalizuje się zasadniczo w samodzielnym budynku albo w zespole budynków. Kształt i powierzchnia pomieszczeń podmiotu leczniczego powinny umożliwić prawidłowe rozmieszczenie, zainstalowanie i użytkowanie urządzeń, aparatury i sprzętu, stanowiących jego niezbędne funkcjonalne wyposażenie. Meble w pomieszczeniach podmiotu leczniczego mają umożliwiać ich mycie oraz dezynfekcję. Podłogi wykonuje się z materiałów umożliwiających ich mycie i dezynfekcję. Połączenie ścian z podłogami powinno być wykonane w sposób umożliwiający jego mycie i dezynfekcję. 

Powyższych wymogów nie stosuje się do pomieszczeń administracyjnych i socjalnych oraz sal kinezyterapii. Pomieszczenia, w których są wykonywane badania lub zabiegi, z wyjątkiem pomieszczeń, w których odbywa się badanie za pomocą rezonansu magnetycznego, wyposaża się w:

• co najmniej jedną umywalkę z baterią z ciepłą i zimną wodą,
• dozownik z mydłem w płynie,
• dozownik ze środkiem dezynfekcyjnym,
• pojemnik z ręcznikami jednorazowego użycia i pojemnik na zużyte ręczniki.

Instalacje, urządzenia wentylacji mechanicznej i klimatyzacji podlegają okresowemu przeglądowi, czyszczeniu lub dezynfekcji, lub wymianie elementów instalacji zgodnie z zaleceniami producenta, nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Szczegółowe wymagania dla pomieszczeń zakładów rehabilitacji zawiera załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. 

Zgodnie z powyższym załącznikiem pomieszczenia przeznaczone do rehabilitacji leczniczej należy lokalizować w sposób zapewniający dostęp osobom niepełnosprawnym, w tym poruszającym się na wózkach inwalidzkich. Sala kinezyterapii powinna stanowić odrębne pomieszczenie. Urządzenia wykorzystywane do zabiegów fizykoterapeutycznych należy lokalizować w sposób zapewniający intymność pacjenta podczas zabiegów fizykoterapeutycznych. Diatermie krótkofalowe i mikrofalowe oraz urządzenia do laseroterapii mają być instalowane w oddzielnych pomieszczeniach (boksach) zgodnie z polskimi normami. W zakładzie rehabilitacji leczniczej powinny być pomieszczenia higieniczno-sanitarne wyposażone dodatkowo w natrysk, w tym co najmniej jedno przystosowane dla osób niepełnosprawnych, szczególnie poruszających się na wózkach inwalidzkich.

W zakładzie rehabilitacji leczniczej należy stosować wyposażenie (służące do udzielania świadczeń zdrowotnych), mające status wyrobów medycznych. Problematykę związaną z wyrobami medycznymi reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 211). Wyroby medyczne mają rozmaite przeznaczenie i są stosowane w różnych celach. Wyrobami medycznymi są zarówno rękawiczki, strzykawki, jak i UGUL czy piłka/rowerek do ćwiczeń. Wyroby medyczne wprowadzane do obrotu i do użytkowania muszą być oznaczone znakiem CE. 

Świadczeniodawca jest obowiązany posiadać dokumentację wykonanych instalacji, napraw, konserwacji, działań serwisowych, aktualizacji oprogramowania, przeglądów, regulacji, kalibracji, wzorcowań, sprawdzeń i kontroli bezpieczeństwa wyrobu, który wykorzystuje do udzielania świadczeń zdrowotnych.

Ubezpieczenie i regulamin podmiotu leczniczego

Zgodnie z ustawą o działalności leczniczej każdy podmiot leczniczy musi posiadać obligatoryjnie umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, i to niezależnie od posiadania lub braku umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z Narodowym Funduszem Zdrowia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych. 

Podstawą do objęcia podmiotu leczniczego ubezpieczeniem (ochroną ubezpieczeniową) jest zawarcie umowy ubezpieczenia z ubezpieczycielem. Umowa ubezpieczenia jest uregulowana w Kodeksie cywilnym (art. 805–834). Jest to umowa, na podstawie której ubezpieczyciel w zakresie działania swojego przedsiębiorstwa zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. 

Ubezpieczający ma prawo wyboru ubezpieczyciela. Oznacza to, że klient, np. podmiot leczniczy, ma swobodę wyboru zakładu ubezpieczeń, z którym chce podpisać umowę ubezpieczenia, o ile tylko zakład ubezpieczeń ma w swojej ofercie dany rodzaj ubezpieczenia. 

Podstawowe świadczenia stron stosunku ubezpieczeniowego obejmują:

• świadczenie pieniężne ubezpieczającego, którym jest zapłata składki ubezpieczeniowej,
• świadczenie pieniężne zakładu ubezpieczeń, którym jest zapłata umówionego odszkodowania lub świadczenia.

Wysokość składek ubezpieczeniowych ustala zakład ubezpieczeń po dokonaniu oceny ryzyka ubezpieczeniowego. Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela. Ubezpieczyciel jest zobowiązany potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia. Zakład ubezpieczeń powinien przekazać ubezpieczającemu tekst ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU). W OWU są opisane sytuacje, w których zakład ubezpieczeń może nie wypłacić odszkodowania bądź je odpowiednio zmniejszyć. 

Obowiązek ubezpieczenia powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności leczniczej. Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotu leczniczego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych, wyrządzone działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonego, które miało miejsce w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej. Ubezpieczenie OC nie obejmuje m.in. szkód polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie rzeczy. 

Zakres ochrony ubezpieczeniowej jest wyznaczony kwotowo za pomocą sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkody wyrządzone osobom trzecim przez ubezpieczonego lub osoby, za które ponosi on odpowiedzialność. 

Szczegółowy zakres ubezpieczenia, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalna suma gwarancyjna zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. Nr 293, poz. 1729). Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w okresie ubezpieczenia nie dłuższym niż 12 miesięcy wynosi równowartość w złotych 75 tys. euro w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz 
350 tys. euro w odniesieniu do wszystkich zdarzeń, których skutki są objęte umową ubezpieczenia OC podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne, a także ambulatoryjne świadczenia zdrowotne (np. zakładu rehabilitacji).

Sprawy dotyczące sposobu i warunków udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmiot leczniczy, nieuregulowane w ustawie lub statucie, określa regulamin organizacyjny ustalony przez kierownika. Dlatego też kierownik każdego zakładu rehabilitacji powinien ustalić taki regulamin. Minimalną obowiązkową zawartość regulaminu organizacyjnego określa art. 24 ustawy o działalności leczniczej, zgodnie z którym w regulaminie organizacyjnym podmiotu leczniczego określa się w szczególności:

• firmę lub nazwę podmiotu (np. Centrum Rehabilitacji „Sportreh”),
• cele i zadania podmiotu – podstawowym celem działalności leczniczej jest udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej,
• strukturę organizacyjną zakładu leczniczego – składają się na nią jednostki i komórki organizacyjne,
• rodzaj działalności leczniczej oraz zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych, np. ambulatoryjne świadczenia zdrowotne w zakresie rehabilitacji leczniczej,
• miejsce udzielania świadczeń zdrowotnych – adres, zarówno siedziba, jak i wszelkie inne miejsca, w których będzie wykonywana działalność lecznicza,
• przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych z zapewnieniem właściwej dostępności i jakości tych świadczeń w jednostkach lub komórkach organizacyjnych zakładu leczniczego (np. sposoby rejestracji, skierowania),
• organizację i zadania poszczególnych jednostek lub komórek organizacyjnych zakładu leczniczego oraz warunki współdziałania tych jednostek lub komórek dla zapewnienia sprawnego i efektywnego funkcjonowania podmiotu pod względem diagnostyczno-leczniczym, pielęgnacyjnym, rehabilitacyjnym i administracyjno-gospodarczym,
• warunki współdziałania z innymi podmiotami wykonującymi działalność leczniczą w zakresie zapewnienia prawidłowości diagnostyki, leczenia, pielęgnacji i rehabilitacji pacjentów oraz ciągłości przebiegu procesu udzielania świadczeń zdrowotnych,
• wysokość opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej – zasady udostępniania dokumentacji medycznej oraz maksymalne opłaty, jakie mogą być pobierane za udostępnienie dokumentacji reguluje ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta,
• organizację procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w przypadku pobierania opłat,
• wysokość opłat za świadczenia zdrowotne, które zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami odrębnymi mogą być udzielane za częściową albo całkowitą odpłatnością – cennik usług,
• sposób kierowania jednostkami lub komórkami organizacyjnymi zakładu leczniczego.

Rejestracja podmiotu leczniczego

Po spełnieniu wyżej opisanych warunków ustawowych podmiot, który zamierza wykonywać działalność leczniczą jako podmiot leczniczy, składa organowi prowadzącemu rejestr wniosek o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Wniosek należy złożyć w formie elektronicznej. Rejestr jest jawny i prowadzony w systemie teleinformatycznym – portal: rpwdl.csioz.gov.pl.

Organem prowadzącym rejestr dla podmiotów leczniczych jest wojewoda właściwy dla siedziby albo miejsca zamieszkania podmiotu leczniczego. 

Wraz z wnioskiem wnioskodawca składa oświadczenie następującej treści: „Oświadczam, że:

1. dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą są kompletne i zgodne z prawdą,
2. znane mi są i spełniam warunki wykonywania działalności leczniczej w zakresie objętym składanym wnioskiem określone w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej”.

Działalność leczniczą można rozpocząć dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru wojewody. Organ prowadzący rejestr dokonuje wpisu do rejestru w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku o wpis do rejestru wraz z oświadczeniem. Jeżeli właściwy organ nie dokona wpisu w powyższym terminie, a od dnia wpływu wniosku do tego organu upłynęło 40 dni, wnioskodawca może rozpocząć działalność po uprzednim zawiadomieniu o tym na piśmie organu, który nie dokonał wpisu. Wpis do rejestru podlega opłacie wynoszącej 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. 

Tryb postępowania przed organem rejestrowym w związku z dokonywaniem wpisu określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 września 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych objętych wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą oraz szczegółowego trybu postępowania w sprawach dokonywania wpisów, zmian w rejestrze oraz wykreśleń z tego rejestru (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 325). 

Obowiązek zakładania podmiotów leczniczych przez fizjoterapeutów budzi niechęć w środowisku, mimo że wymogi prawne są podobne zarówno dla podmiotów leczniczych, jak i praktyk zawodowych (w tym identyczne dla pomieszczeń i ubezpieczenia OC). Krajowa Izba Fizjoterapeutów od kilku miesięcy domaga się zmiany przepisów – dopuszczenia możliwości zakładania przez fizjoterapeutów praktyk zawodowych (indywidualnych lub grupowych) na wzór praktyk lekarzy i pielęgniarek.

W październiku trafił do sejmu projekt ustawy o działalności leczniczej dotyczący możliwości prowadzenia przez fizjoterapeutów prywatnych praktyk zawodowych. Prawdopodobnie będzie to możliwe od wiosny 2019 r.