Ograniczenia ruchomości stawu kolanowego
propozycja terapii

Ćwiczenie 1.

Mobilizacja kości piszczelowej dystalnie – trakcja

• Cel: Poprawa zakresu ruchomości stawu kolanowego, przygotowanie do mobilizacji ślizgowych, zmniejszenie dolegliwości bólowych, rozluźnienie struktur okołostawowych.
• Pozycja wyjściowa:

1. Dziecko znajduje się w pozycji leżenia przodem.
2. Staw kolanowy ustawiony jest w pozycji spoczynkowej (20–30° zgięcia) lub w aktualnie maksymalnym zakresie ruchu.
3. Dystalny koniec kości udowej ustabilizowany na stole terapeutycznym pasem stabilizacyjnym.
4. Obie dłonie terapeuty obejmują podudzie dziecka w okolicy kostek z obu stron i stabilizują stopę przy ciele terapeuty.
5. Terapeuta może przy wykonaniu tej techniki skorzystać z pasa trakcyjnego, który jest przełożony przez tułów oraz obie jego dłonie.

• Sposób wykonania ćwiczenia: Poprzez delikatne przeniesienie swojego ciężaru na nogę zakroczną terapeuta odchyla się nieznacznie do tyłu, co spowoduje separację powierzchni stawowych.
• Kierunek ruchu: Kość piszczelowa – dystalnie (trakcja).
• Liczba powtórzeń: 3 × od 7 sekund do 1,5 minuty.
• Oczekiwany efekt: Poprawa zakresów ruchomości w stawie kolanowym, zmniejszenie dolegliwości bólowych, rozluźnienie struktur i tkanek okołostawowych.

Ćwiczenie 2. 

Mobilizacja ślizgu brzusznego kości piszczelowej

• Cel: Odtworzenie ślizgu brzusznego kości piszczelowej względem kości udowej dla poprawy wyprostu stawu kolanowego.
• Pozycja wyjściowa:

1. Dziecko znajduje się w pozycji leżenia przodem, a jego podudzie oraz rzepka wystają poza krawędź leżanki.
2. Terapeuta stoi zwrócony w kierunku strony przyśrodkowej podudzia dziecka.
3. Dystalna część uda stabilizowana jest pasem stabilizacyjnym na stole.
4. Lewa dłoń terapeuty obejmuje od strony grzbietowej dystalną część podudzia dziecka i przytrzymuje ją przy swoim ciele.
5. Prawa dłoń terapeuty również od strony grzbietowej obejmuje dystalnie od szpary stawowej boczną, proksymalną część podudzia dziecka.
6. Terapeuta w tej pozycji obniża delikatnie ciężar swojego ciała, uginając nieznacznie stawy kolanowe.

• Kierunek ruchu: Kość piszczelowa – dobrzusznie.
• Zastosowanie: Przy ograniczonym ruchu wyprostu w stawie kolanowym. Podczas terapii przyśrodkowej części stawu terapeuta stoi zwrócony w kierunku bocznej strony podudzia, obejmując proksymalną, przyśrodkową część. Przyśrodkowa i boczna część stawu muszą być w tym przypadku leczone oddzielnie. Szczególnie istotne jest to, aby podczas mobilizacji unikać komponenty toczenia w stawie, ponieważ może to doprowadzić do kompresji powierzchni stawowych i spowodować nasilenie dolegliwości bólowych. Mobilizację można stosować w submaksymalnym zakresie wyprostu w stawie kolanowym.
• Liczba powtórzeń: 3 × od 7 sekund do 1,5 minuty.
• Oczekiwany efekt: Poprawa zakresu ruchu wyprostu w stawie kolanowym.

Ćwiczenie 3. 

Mobilizacja ślizgu grzbietowego kości piszczelowej

• Cel: Odtworzenie ślizgu grzbietowego kości piszczelowej względem kości udowej dla poprawy ruchu zgięcia w stawie kolanowym.
• Pozycja wyjściowa:

1. Dziecko znajduje się w pozycji leżenia tyłem, a jego podudzie wystaje poza krawędź stołu.
2. Terapeuta stoi zwrócony w kierunku przyśrodkowej strony podudzia dziecka.
3. Dystalna część uda dziecka ustabilizowana na stole. Lewa dłoń terapeuty obejmuje dystalną część podudzia dziecka od strony brzusznej i stabilizuje ją przy ciele.
4. Prawa dłoń terapeuty obejmuje proksymalnie boczną część podudzia dziecka, dystalnie od szpary stawowej.

• Kierunek ruchu: Podudzie – dogrzbietowo.
• Zastosowanie: W przypadku ograniczenia ruchu zginania w stawie kolanowym. Podczas terapii przedziału przyśrodkowego stawu kolanowego terapeuta stoi zwrócony w kierunku bocznej strony podudzia dziecka, obejmując jego proksymalną, przyśrodkową część. Zarówno przyśrodkowy, jak i boczny przedział stawu kolanowego muszą być w tym przypadku leczone oddzielnie. Szczególnie istotne jest to, aby podczas mobilizacji unikać komponenty toczenia w stawie, ponieważ może to doprowadzić do kompresji powierzchni stawowych i spowodować nasilenie dolegliwości bólowych. Mobilizację można stosować w submaksymalnym zakresie zgięcia w stawie kolanowym.
• Liczba powtórzeń: 3 × od 7 sekund do 1,5 minuty.
• Oczekiwany efekt: Poprawa zakresu ruchu zgięcia w stawie kolanowym.

Ćwiczenie 4. 

Mobilizacja ślizgu dobocznego kości piszczelowej

• Cel: Odtworzenie ślizgu dobocznego kości piszczelowej względem kości udowej.
• Pozycja wyjściowa:

1. Dziecko znajduje się w pozycji leżenia na boku na stole terapeutycznym. Jego podudzie wystaje poza krawędź stołu.
2. Lewa dłoń terapeuty obejmuje od strony przyśrodkowej dystalną część podudzia dziecka i przytrzymuje ją przy ciele.
3. Prawa dłoń terapeuty od strony przyśrodkowej obejmuje proksymalną część podudzia dziecka dystalnie od szpary stawowej.

• Kierunek ruchu: Kość piszczelowa – dobocznie.
• Zastosowanie: W przypadku ograniczonego zginania i prostowania w stawie kolanowym oraz deformacji szpotawej stawu kolanowego. Mobilizację można wykonywać w różnym zakresie zgięcia stawu, w zależności od występującego w danej wartości kątowej zgięcia ograniczenia ślizgu dobocznego kości piszczelowej.
• Liczba powtórzeń: 3 × od 7 sekund do 1,5 minuty.
• Oczekiwany efekt: Poprawa zakresu ruchomości w stawie kolanowym, poprawa ślizgu bocznego w stawie kolanowym.

Ćwiczenie 5. 

Mobilizacja ślizgu przyśrodkowego kości piszczelowej

• Cel: Odtworzenie ślizgu przyśrodkowego kości piszczelowej względem kości udowej.
• Pozycja wyjściowa:

1. Dziecko znajduje się w pozycji leżenia na boku na stole terapeutycznym. Jego podudzie wystaje poza krawędź stołu.
2. Terapeuta chwyta swoją lewą dłonią dystalną część podudzia od strony bocznej i podtrzymuje ją przy ciele.
3. Prawa dłoń chwyta proksymalną część podudzia dziecka od strony bocznej dystalnie, bezpośrednio za szparą stawową.

• Kierunek ruchu: Kość piszczelowa – przyśrodkowo.
• Zastosowanie: W przypadku ograniczonego zginania i prostowania w stawie kolanowym oraz w leczeniu deformacji koślawej stawu kolanowego. Mobilizację można wykonywać w różnym zakresie zgięcia stawu, w zależności od występującego w danej wartości kątowej zgięcia ograniczenia ślizgu przyśrodkowego kości piszczelowej.
• Liczba powtórzeń: 3 × od 7 sekund do 1,5 minuty.
• Oczekiwany efekt: Poprawa zakresu ruchomości w stawie kolanowym, poprawa ślizgu przyśrodkowego w stawie kolanowym.

Ćwiczenie 6. 

Technika mobilizacji z ruchem MWM (mobilisation with movement) według Mulligana dla poprawy wyprostu stawu kolanowego i/lub zmniejszenia bólu podczas 
ruchu wyprostu

• Cel: Poprawa zakresu ruchu wyprostu stawu kolanowego.
• Pozycja wyjściowa:

1. Dziecko znajduje się w pozycji leżenia tyłem na stole terapeutycznym.
2. Terapeuta staje z boku leżanki od strony leczonej kończyny dolnej.
3. Staw kolanowy dziecka znajduje się w zgięciu ok. 20–30°.
4. Pas mobilizacyjny przełożony jest od strony tylnej na proksymalnym końcu podudzia dziecka, dystalnie od szpary stawowej stawu kolanowego, naciągnięty na plecach terapeuty w taki sposób, aby wektor siły mobilizacyjnej przebiegał równolegle do wklęsłej powierzchni stawowej na kości piszczelowej.
5. Lewa ręka terapeuty obejmuje od strony brzusznej dystalny koniec podudzia dziecka, podczas gdy prawa ręka stabilizuje udo w części dystalnej (rys. A).

• Sposób wykonania ćwiczenia: Terapeuta stosuje korekcyjny ślizg brzuszny kości piszczelowej względem kości udowej poprzez napięcie pasa i prosi o wykonanie czynnego ruchu wyprostu stawu kolanowego, obserwując, czy podczas wykonywania ruchu pojawiają się dolegliwości bólowe (rys. B). Jeżeli podczas wykonania czynnego ruchu wyprostu z korekcją nie pojawi się ból, terapeuta może kontyn...