Terapia moczenia nocnego dzieci za pomocą osteopatii

›W piśmiennictwie osteopatycznym zostały uwzględniane i poddawane dyskusji następujące mechanizmy dysfunkcji i aspekty możliwej terapii osteopatycznej: mikcja, unerwienie omawianego obszaru, ograniczenia bezpośredniego i pośredniego ślizgu tkankowego, np. struktur otrzewnowych, ograniczenia mobilności lokalnych struktur więzadłowych, osłabienie dna miednicy, związki z funkcją przepony, dysfunkcje somatyczne kręgosłupa, miednicy i kończyn dolnych, obstrukcje dróg oddechowych, zaparcia, zastoje w obszarze miednicy, uwarunkowania tętnicze i hormonalne. Sukcesy terapeutyczne postępowania osteopatycznego w przypadku moczenia nocnego nie zostały obecnie jeszcze w dostatecznym stopniu przebadane i jednoznacznie udowodnione. 

W pierwszej części publikacji zawarto krótką charakterystykę, definicję, etiologię oraz informacje dotyczące diagnozy i leczenia oraz możliwego miejsca osteopatii w terapii moczenia nocnego. W dyskusji skupiono się na omówieniu aspektów anatomicznych, fizjologicznych i psychoemocjonalnych w zakresie adekwatnym do poruszanej tematyki. 

Postępowanie osteopatyczne, jego podłoże teoretyczne oraz wymiar praktyczny ma duże znaczenie w przypadku terapii moczenia nocnego, biorąc pod uwagę fakt, że problem ten dotyka 15–20% pięciolatków [7, 17] i stanowi najczęstszy symptom urologiczny [34] w tej grupie wiekowej i że dzieci od piątego roku życia często poddawane są leczeniu [54]. Należy pamiętać, że odsetek samoistnego ustąpienia objawów jest znaczny [17]. 

Etiologia i patofizjologia 

Moczenie nocne definiowane jest jako uogólnione moczenie się podczas snu występujące u dzieci w wieku od piątego roku życia przynajmniej podczas dwóch nocy w miesiącu bez objawów występujących podczas dnia lub współistniejących infekcji dróg moczowych [3, 34].

Etiologia i patofizjologia schorzenia dotychczas nie zostały w pełni wyjaśnione. Prawdopodobne jest występowanie wielu czynników sprawczych [36, 48]. Ich znajomość jest ważna z punktu widzenia osteopatycznego ze względu na możliwość wdrożenia odpowiedniej terapii. Wśród najczęstszych przyczyn moczenia nocnego wymienia się [34]: 

• zahamowanie związane z rozwojem (dojrzewaniem) odruchu mikcji (opóźnione dojrzewanie kontroli korowej sprawowanej przez ośrodkowy układ nerwowy nad dolnymi drogami moczowymi skutkujący nadaktywnością mięśnia wypieracza pęcherza), 
• predyspozycje genetyczne/rodzinne (dziedziczenie autosomalne dominujące [52]),
• zaburzenia wydzielania hormonu antydiuretycznego (antidiuretic hormone – ADH): zwiększona nocna produkcja moczu ze względu na niedostateczne powstawanie ADH w nocy [37], 
• zaburzenia snu, 
• niewłaściwe nawyki związane z podażą płynów, 
• zaburzenia psychogenne, 
• opóźnienie dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego. 

W przeciwieństwie do moczenia nocnego w przypadku nietrzymania moczu dochodzi do zmian anatomicznych w obrębie dolnych lub górnych dróg moczowych 
(np. cofania się moczu z pęcherza do nerek, podpęcherzowych przeszkód w odpływie moczu), czemu nierzadko towarzyszą infekcje dróg moczowych [3]. 

Diagnostyka i leczenie metodami medycyny akademickiej 

Diagnostyka i różnicowanie z innymi formami zaburzeń pracy pęcherza (przede wszystkim z dziecięcym nietrzymaniem moczu) są z reguły możliwe za pomocą podstawowych metod nieinwazyjnych [34, 45]. W leczeniu obecnie stosowana jest metoda połączona, w skład której wchodzą trzy elementy: desmopresyna (regulacyjny wpływ na zaburzenia wydzielania ADH) [19], leki rozluźniające mięśniówkę pęcherza wpływające na nadaktywność wypieracza oraz terapia budzenia („dzwonkowa”) jako niedopuszczenie do moczenia nocnego [8, 11, 20].

Po odstawieniu leków moczenie nocne często nawraca, w przeciwieństwie do terapii „dzwonkowej” (budzenia), przy której odsetek nawrotów sięga zazwyczaj tylko 50% [21]. Początkowo próbować można interwencji behawioraln...