Wpływ asymetrii w pierwszym roku życia, a skolioza wczesnodziecięca

Asymetria u niemowląt stanowi jego fizjologiczną część rozwojową. W tym czasie za asymetrie odpowiada wrodzony odruch –ATOS (asymetryczny toniczny odruch szyjny), który pojawia się już w 18 tygodniu życia płodowego i stopniowo wygasza się między 3-9 miesiącem życia dziecka.  Normą takiego odruchu jest, kiedy występuje z taką samą częstotliwością po obu stronach ciała dziecka. Niemowlę od 3 miesiąca życia zaczyna zdobywać umiejętności symetryczne, aktywności antygrawitacyjne, łączenie rączek w linii środkowej ciała, ustawianie głowy w liniowości i zbieżność gałek ocznych. Brak zauważalnych postępów w rozwoju dziecka lub jego asymetryczne nadal ustawienie może skutkować problemami w dalszym rozwoju.

Asymetrie możemy podejrzewać, gdy:

• maluch wybiera chętniej jedną stronę
• jest mu trudno lub nie potrafi przekręcić główki w innym kierunku
• zauważamy, że główka po stronie, na której chętnie leży robi się płaska
• patrząc od góry na głowę dziecka zauważamy, że główka jest spłaszczona a nie owalna
• widoczna asymetria twarzy, jedno oko jest wyżej od drugiego i tak samo jest z uszami
• tułów dziecka, które ukończyło 3 miesiące nie jest prosty a układa się w literę C

Asymetria systemowa to długotrwałe asymetryczne ułożenie głowy i ciała (rodzice często twierdzą, że dziecko patrzy w swoim” ulubionym „kierunku). Jest wynikiem asymetrycznej pozycji dziecka w jamie brzusznej matki, która nie zmieniła swojej pozycji do końca ciąży. Często to również brak prawidłowej pielęgnacji dziecka, z nieprzestrzeganiem prawidłowego noszenia jak i karmienia.

Następstwem rozwojowym asymetrii ułożeniowej jest wada postawy-którą najczęściej jest skolioza.

Skolioza to skrzywienie kręgosłupa, które jest poważną chorobą dotykającą całego organizm dziecka. Powoduje wiele zmiany nie tylko w obrębie kręgosłupa, ale również w klatce piersiowej, miednicy, kończyn dolnych a także zmiany w ustawieniu głowy. Często jest też nazywana „bocznym skrzywieniem kręgosłupa”. Niestety wbrew tej nazwie skolioza nie jest to boczne skrzywienie kręgosłupa, a trójpłaszczyznowym. Zniekształcenie trójpłaszczyznowe kręgosłupa obejmuje:

• skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie kręgosłupa)
• skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej (lordo- lub kifo-skolioza)
• skrzywienie w płaszczyźnie poprzecznej (rotacja i trosja kręgów)

Na skutek tych deformacji kręgosłup nie przybiera naturalnej łukowatej formy, a zaczyna przybierać postać litery S. Najczęstszym miejscem, w którym pojawia się skolioza jest odcinek piersiowy kręgosłupa, gdzie jest naturalna kifoza lub pomiędzy odcinakami piersiowym a lędźwiowym. Rzadko występuje tylko w odcinku lędźwiowym, gdzie naturalne jest wygięcie lordotyczne.

Skolioza jest z charakterystycznym wygięciem kręgosłupa, zaburzającym równowagę i środek ciężkości ciała, który jest często są widoczne gołym okiem takich jak:

• skrócenie długości jednej nogi
• wystające łopatki i często asymetria dolnych kątów łopatek
• nierówną wysokość bioder
• nierówną wysokość linii ramion
• asymetrię kątów talii
• krzywy przebieg linii kręgosłupa
• pochylenie ciała na jedną ze stron
• wypukłość z jednej strony pleców tzw. garb żebrowy
• asymetria głowy, a także linii oczu

Materiał i badania

Przebadano 72 dzieci w wieku 0-12 miesięcy w 4 grupach kontrolnych (0-3 miesiące,3-6 miesięcy, 6-9 miesięcy,9-12 miesięcy) po 18 dzieci w każdej grupie, wszystkie dzieci były urodzone o czasie. Materiał badań stanowili pacjenci z SPZOZ Ośrodka Rehabilitacji w Suwałkach.   Kryterium włączenia do grupy były dzieci, które obecnie realizowały terapię w ośrodku metoda NDT-Bobath. Kryterium wyłączenia z grupy były dzieci z uszkodzonym ośrodkowym układem nerwowym, chorobami genetycznymi lub metabolicznymi. Uzyskano zgody rodziców na przeprowadzenie badań. 

Do grupy kontrolnej zebrano 36 dzieci, 4 grupy wiekowe (1-1,3 roku życia, 1,3-1,6 roku życia, 1,6-1,9 roku życia, 1,9-2 roku życia) po 9 dzieci w każdej grupie.  Były to dzieci z pierwszej grupy przebadane po roku czasu.  Powodem pojawiania się wirusa COVID-19 , wprowadzono ograniczenie liczbowe grupy i środki bezpieczeństwa.

Przed rozpoczęciem badania był przeprowadzony wywiad z rodzicem i przeanalizowana dokumentacja medyczna. Następnie każde dziecko było układane na brzegu stołu, w pozycji zgięciowej ze stopami poza stołem.  W takim ułożeniu był przykładany skoliometr w przejściu piersiowo-lędźwiowym. (Rycina 1)

Wyniki badań

W tabeli 1 przedstawiono zestawienie dzieci biorących udział w badaniu z prawidłowym i nieprawidłowym rozwojem ruchowym. Obserwowano dzieci i oceniano je na danym etapie rozwoju. Następnie po obserwacji dzieci, przy wykorzystaniu skoliometru zostały oceniono stopnie rotacji kręgosłupa w pierwszym roku życia przedstawione w tabeli nr  2.

Po roku czasu, ponown...