Bardzo wiele publikacji i artykułów mówi o skoliozie idiopatycznej (tzw. niewiadomego pochodzenia). Celem naszej pracy jest pokazanie poprzez badania, że skolioza bierze już swój początek w tym najmłodszym okresie. Tam, gdzie symetria jest początkiem życia płodowego, a niewyprowadzona asymetria mocno wpływa na dalszy rozwój dziecka, które ostatecznym efektem może być skolioza wczesnodziecięca.
Dziecko będąc aktywne w kolejnych coraz to wyższych pozycjach, stopniowo doskonali napięcie posturalne oraz odruchy nastawcze, równoważne oraz obronnego podporu. Wraz z rozwojem transferuje środek ciężaru ciała i stymulując układ przedsionkowy. Dzięki tym wszystkim elementom może przyjmować coraz to wyższe pozycje i w nich dalej doskonalić te same elementy wzorców posturalno-motorycznych, aż w końcu skorzysta z nich w pozycji stojącej i podczas chodzenia. Jeśli dziecko nie uzyska odpowiedniego napięcia w pozycjach niższych-nie ma możliwości przejścia do pozycji wyższych bez uruchomienia mechanizmu kompensacyjnego (4).
Asymetria u niemowląt stanowi jego fizjologiczną część rozwojową. W tym czasie za asymetrie odpowiada wrodzony odruch –ATOS (asymetryczny toniczny odruch szyjny), który pojawia się już w 18 tygodniu życia płodowego i stopniowo wygasza się między 3-9 miesiącem życia dziecka. Normą takiego odruchu jest, kiedy występuje z taką samą częstotliwością po obu stronach ciała dziecka. Niemowlę od 3 miesiąca życia zaczyna zdobywać umiejętności symetryczne, aktywności antygrawitacyjne, łączenie rączek w linii środkowej ciała, ustawianie głowy w liniowości i zbieżność gałek ocznych. Brak zauważalnych postępów w rozwoju dziecka lub jego asymetryczne nadal ustawienie może skutkować problemami w dalszym rozwoju.
Asymetrie możemy podejrzewać, gdy:
- maluch wybiera chętniej jedną stronę
- jest mu trudno lub nie potrafi przekręcić główki w innym kierunku
- zauważamy, że główka po stronie, na której chętnie leży robi się płaska
- patrząc od góry na głowę dziecka zauważamy, że główka jest spłaszczona a nie owalna
- widoczna asymetria twarzy, jedno oko jest wyżej od drugiego i tak samo jest z uszami
- tułów dziecka, które ukończyło 3 miesiące nie jest prosty a układa się w literę C
Asymetria systemowa to długotrwałe asymetryczne ułożenie głowy i ciała (rodzice często twierdzą, że dziecko patrzy w swoim” ulubionym „kierunku). Jest wynikiem asymetrycznej pozycji dziecka w jamie brzusznej matki, która nie zmieniła swojej pozycji do końca ciąży. Często to również brak prawidłowej pielęgnacji dziecka, z nieprzestrzeganiem prawidłowego noszenia jak i karmienia.
POLECAMY
Następstwem rozwojowym asymetrii ułożeniowej jest wada postawy-którą najczęściej jest skolioza.
Skolioza to skrzywienie kręgosłupa, które jest poważną chorobą dotykającą całego organizm dziecka. Powoduje wiele zmiany nie tylko w obrębie kręgosłupa, ale również w klatce piersiowej, miednicy, kończyn dolnych a także zmiany w ustawieniu głowy. Często jest też nazywana „bocznym skrzywieniem kręgosłupa”. Niestety wbrew tej nazwie skolioza nie jest to boczne skrzywienie kręgosłupa, a trójpłaszczyznowym. Zniekształcenie trójpłaszczyznowe kręgosłupa obejmuje:
- skrzywienie w płaszczyźnie czołowej (boczne skrzywienie kręgosłupa)
- skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej (lordo- lub kifo-skolioza)
- skrzywienie w płaszczyźnie poprzecznej (rotacja i trosja kręgów)
Na skutek tych deformacji kręgosłup nie przybiera naturalnej łukowatej formy, a zaczyna przybierać postać litery S. Najczęstszym miejscem, w którym pojawia się skolioza jest odcinek piersiowy kręgosłupa, gdzie jest naturalna kifoza lub pomiędzy odcinakami piersiowym a lędźwiowym. Rzadko występuje tylko w odcinku lędźwiowym, gdzie naturalne jest wygięcie lordotyczne.
Skolioza jest z charakterystycznym wygięciem kręgosłupa, zaburzającym równowagę i środek ciężkości ciała, który jest często są widoczne gołym okiem takich jak:
- skrócenie długości jednej nogi
- wystające łopatki i często asymetria dolnych kątów łopatek
- nierówną wysokość bioder
- nierówną wysokość linii ramion
- asymetrię kątów talii
- krzywy przebieg linii kręgosłupa
- pochylenie ciała na jedną ze stron
- wypukłość z jednej strony pleców tzw. garb żebrowy
- asymetria głowy, a także linii oczu
Materiał i badania
Przebadano 72 dzieci w wieku 0-12 miesięcy w 4 grupach kontrolnych (0-3 miesiące,3-6 miesięcy, 6-9 miesięcy,9-12 miesięcy) po 18 dzieci w każdej grupie, wszystkie dzieci były urodzone o czasie. Materiał badań stanowili pacjenci z SPZOZ Ośrodka Rehabilitacji w Suwałkach. Kryterium włączenia do grupy były dzieci, które obecnie realizowały terapię w ośrodku metoda NDT-Bobath. Kryterium wyłączenia z grupy były dzieci z uszkodzonym ośrodkowym układem nerwowym, chorobami genetycznymi lub metabolicznymi. Uzyskano zgody rodziców na przeprowadzenie badań.
Do grupy kontrolnej zebrano 36 dzieci, 4 grupy wiekowe (1-1,3 roku życia, 1,3-1,6 roku życia, 1,6-1,9 roku życia, 1,9-2 roku życia) po 9 dzieci w każdej grupie. Były to dzieci z pierwszej grupy przebadane po roku czasu. Powodem pojawiania się wirusa COVID-19 , wprowadzono ograniczenie liczbowe grupy i środki bezpieczeństwa.
Przed rozpoczęciem badania był przeprowadzony wywiad z rodzicem i przeanalizowana dokumentacja medyczna. Następnie każde dziecko było układane na brzegu stołu, w pozycji zgięciowej ze stopami poza stołem. W takim ułożeniu był przykładany skoliometr w przejściu piersiowo-lędźwiowym. (Rycina 1)

Wyniki badań
W tabeli 1 przedstawiono zestawienie dzieci biorących udział w badaniu z prawidłowym i nieprawidłowym rozwojem ruchowym. Obserwowano dzieci i oceniano je na danym etapie rozwoju. Następnie po obserwacji dzieci, przy wykorzystaniu skoliometru zostały oceniono stopnie rotacji kręgosłupa w pierwszym roku życia przedstawione w tabeli nr 2.


Po roku czasu, ponown...
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań czasopisma "Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- ...i wiele więcej!