Czym jest protruzja krążka międzykręgowego?
Jak wiadomo, krążki międzykręgowe to galaretowate dyski znajdujące pomiędzy każdym kręgiem kręgosłupa. Odciążają one częściowo kręgosłup przenosząc ciężar na tkanki miękkie oraz amortyzują wstrząsy. To m.in. nim możliwe jest bezbolesne chodzenie, bieganie czy zmienianie pozycji ciała. Protruzja krążka międzykręgowego, nazywana również protruzją dysku to nic innego jak łagodne uwypuklenie pierścienia włóknistego dysku poza swoje normalne granice. Granicę tę stanowi ucisk korzeni nerwowych. [1] Wyróżniane są trzy rodzaje wypadania krążka – ekstruzja, sekwestracja oraz właśnie protruzja. W przypadku ekstruzji pierścień włóknisty ulega przerwaniu, w sekwestracji dochodzi do oddzielenia części jadra miażdżystego i jego przemieszczenia w przestrzeń pozakrążkową, zaś w protruzji krążek jest jedynie uwypuklony. [2]
POLECAMY
Protruzja często bywa mylona z przepukliną krążka międzykręgowego, jednak jest to znacznie mniej zaawansowana dolegliwość. Protruzja nie powoduje ucisku na korzenie nerwowe w kręgosłupie. O przepuklinie mowa, kiedy doszło do pęknięcia pierścienia włóknistego i ucisku na korzenie nerwowe. Wyróżniane są dwa rodzaje protruzji – wąska i szeroka. Protruzja wąska obejmuje poniżej 25% obwodu dysku, zaś protruzja szeroka – ponad 25%, zaś mniej niż 50%. Najczęściej dotyka najbardziej obciążonej części lędźwiowej, jednak może pojawić się również w części szyjnej i piersiowej kręgosłupa.
Przyczyny protruzji krążka międzykręgowego
Protruzja spowodowana jest najczęściej fizjologicznym starzeniem się organizmu, w tym właśnie kręgosłupa i wszystkich części wchodzących w jego skład. Jest to taki sam objaw starzenia się jak na przykład zmarszczki na twarzy, ścieńczenie skóry lub siwienie włosów. [3] W protruzji dysku pierścień włóknisty nie jest uszkodzony – jest jedynie balonowato rozdęty. Kolejnymi czynnikami sprzyjającymi protruzji dysku jest nadwaga, otyłość, siedzący tryb życia, nieprawidłowa mechanika ruchów, częste podnoszenie ciężkich przedmiotów oraz długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej półpochylonej.
Objawy protruzji krążka międzykręgowego
Jeśli protruzja dyskowa nie jest wynikiem urazu, przez długi okres może nie dawać żadnych objawów. Zaawanasowana protruzja dysku powoduje zazwyczaj ból o charakterze tępym i palącym, może promieniować do kończyn, pośladków lub szyi. W cięższych przypadkach, wraz z pogłębianiem się protruzji, może wystąpić rwa kulszowa, pieczenie i drętwienie nogi lub nawet jej osłabienie.
Diagnostyka protruzji krążka międzykręgowego
Jeśli dolegliwości bólowe kręgosłupa wpływają na komfort funkcjonowania – konieczna jest wizyta u lekarza ortopedy, neurologa lub neurochirurga. Poza szczegółowym wywiadem powinno zostać przeprowadzone dokładne badanie fizykalne nie tylko kręgosłupa, ale również kończyn górnych i dolnych. W przypadku podejrzenia protruzji dyska wykonywane są także badania obrazowe takie jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa TK lub zdjęcie RTG. [4]
Leczenie protruzji krążka międzykręgowego
W leczeniu zachowawczym protruzji zastosowanie mają leki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i rozluźniającym. Jeśli leki doustne nie przynoszą poprawy, zastosowane mogą być tzw. blokady - silne środki przeciwbólowe wstrzykiwane bezpośrednio w miejsce bólu.
Rzadko kiedy protruzja dysku wymaga postępowania chirurgicznego. Znacznie częściej ma to miejsce w zaawansowanych przepuklinach. Stosowane są zabiegi odbarczające, odbarczająco-stabilizujące oraz protezujące.
Aktywność fizyczna a protruzja dysku
Protruzja krążka międzykręgowego nie powinna być powodem rezygnacji z aktywności fizycznej. Jest ona wręcz konieczna, aby wzmocnić mięśnie posturalne i przykręgosłupowe, które mają za zadanie utrzymywać dyski międzykręgowe w odpowiedniej pozycji. Nie muszą być to specjalistyczne ćwiczenia – warto zamiast windy korzystać ze schodów lub częściej chodzić na spacery. W przypadku łagodnych zmian zwyrodnieniowych dobry efekt przyniosą również ćwiczenia nieobciążające kręgosłupa – aerobik wodny, jazda na rowerze, joga lub ćwiczenia rozciągające. [5]
Rehabilitacja i fizjoterapia protruzji dysku międzykręgowego
Podobnie jak w przebiegu wielu innych dolegliwości związanych z układem ruchu, również w przypadku protruzji, specjalistyczna rehabilitacja jest nieodłącznym elementem leczenia. Może być ona przeprowadzana na każdym etapie, aby przynieść jak najlepsze korzyści. Dobrym rozwiązaniem dla osób z protruzją są zabiegi terapeutyczne takie jak hydroterapia, elektroterapia, magnetoterapia, jonoforeza, prądy interferencyjne, TENS czy laser. Nie tylko wzmacniają mięśnie wspierające kręgosłup, ale również zmniejszają stany zapalne i przyśpieszają regenerację tkanek. [6] Aby wspomóc dany odcinek i zapobiec jego nadmiernemu obciążeniu, może być stosowany również pas stabilizujący.
W celu zmniejszenia dolegliwości bólowych i poprawy jakości funkcjonowania wskazane jest również stosowanie masaży, terapii manualnych oraz wszystkich ćwiczeń mających na celu rozluźnienie i wzmocnienie mięśni przykręgosłupowych. [7] Jedną z częściej stosowanych terapii jest tzw. metoda McKenzy’ego, która stosowana jest już od lat 50 XX wieku. Duża część ćwiczeń wykonywana jest przez pacjenta w sposób czynny i aktywny. Należy pamiętać, że aby stosowane zabiegi i ćwiczenia przyniosły określone rezultaty, konieczna jest systematyczność i ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza oraz fizjoterapeuty. [8]
- https://www.ortopedio.pl/schorzenia-narzadu-ruchu/protruzja-krazka-miedzykregowego-przyczyny-leczenie-metody-rehabilitacji/
- https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2017/09/Geriatria_2.pdf
- https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=119376
- https://www.ortopedio.pl/schorzenia-narzadu-ruchu/protruzja-krazka-miedzykregowego-przyczyny-leczenie-metody-rehabilitacji/
- https://www.ortopedio.pl/schorzenia-narzadu-ruchu/protruzja-krazka-miedzykregowego-przyczyny-leczenie-metody-rehabilitacji/
- https://www.ortopedio.pl/schorzenia-narzadu-ruchu/protruzja-krazka-miedzykregowego-przyczyny-leczenie-metody-rehabilitacji/
- https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/rehabilitacja-w-przepuklinie-krazka-miedzykregowego
- https://www.praktycznafizjoterapia.pl/artykul/rehabilitacja-w-przepuklinie-krazka-miedzykregowego
