Zespół jelita nadwrażliwego (ang. irritable bowel syndrome, IBS) w Kryteriach Rzymskich IV został zaklasyfikowany do kategorii C1. IBS należy do najczęstszych zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Choroby czynnościowe jelit to przewlekłe zaburzenia w pracy przewodu pokarmowego, których objawami są bóle brzucha, wzdęcia i/lub zaburzenia oddawania stolca (czyli biegunka, zaparcia bądź występowanie obu) [1]. Do rozpoznania IBS obowiązują Kryteria Rzymskie IV, które podają, że jeżeli w ciągu ostatnich trzech miesięcy przez co najmniej jeden dzień w tygodniu występował ból brzucha związany z defekacją wraz ze zmianą konsystencji stolca i/lub ze zmianą częstości wypróżnień (wystarczą dwa z tych kryteriów), to można rozpoznać IBS [2]. Ponadto objawy powinny trwać od sześciu miesięcy i należy wykluczyć choroby, których podłożem są zmiany w budowie narządów bądź tkanek [1].
IBS występuje na całym świecie, najczęściej jednak diagnozuje się go w krajach wysokorozwiniętych (może dotyczyć nawet 10–20% populacji [1]) i jest drugą co do częstości (po infekcjach górnych dróg oddechowych) przyczyną absencji w pracy [3]. Objawy mogą się ujawnić już w okresie dojrzewania, ale w większości przypadków IBS rozpoznaje się u osób do 45. roku życia – znacznie częściej występuje on u kobiet niż u mężczyzn [3].
REKLAMA
| IBS z zaparciami (IBS-C) | Twardy bądź grudkowy stolec ≥25% wypróżnień i luźny (zawiesisty) lub wodnisty stolec < 25% wypróżnień |
| IBS z biegunkami (IBS-D) | Luźny (zawiesisty) bądź wodnisty stolec ≥25% wypróżnień i twardy lub grudkowaty stolec < 25% wypróżnień |
| Mieszana postać IBS (IBS-M) | Twardy bądź grudkowy stolec ≥25% wypróżnień i luźny (zawiesisty) lub wodnisty stolec ≥ 25% wypróżnień |
| Niesklasyfikowana postać IBS (IBS-U) | Zmiany konsystencji stolca, które nie spełniają kryteriów postaci IBS-C, IBS-D lub IBS-M |
Etiopatogeneza
Przyczyny IBS nie są wystarczająco wyjaśnione i nie wskazano jednego decydującego czynnika wyzwalającego objawy. Wyróżnia się jednak grupę przyczyn mogących przynajmniej w części odpowiadać za stan chorobowy. Do głównych czynników można zaliczyć:
- nieprawidłową motorykę przewodu pokarmowego,
- nadwrażliwość trzewną,
- dysbiozę jelitową,
- zaburzenia osi mózg–jelita,
- czynniki genetyczne,
- czynniki środowiskowe,
- czynniki psychologiczne, przez które może dochodzić do upośledzenia interakcji osobistych i społecznych dotkniętej chorobą osoby [5, 6].
Przebyte zakażenie przewodu pokarmowego, wirusowe lub bakteryjne, może prowadzić do wystąpienia tzw. poinfekcyjnego zespołu jelita nadwrażliwego. Obecnie uważa się, że prawie jedna trzecia pacjentów z IBS rozwija objawy ze strony przewodu pokarmowego po przebytej infekcji. Czynnikami etiologicznymi, często niediagnozowanymi, są najczęściej zakażenia: bakteriami Salmonella, Shigella czy Campylobacter jejuni, wirusowe (norowirusy) lub pasożytnicze Giardia intestinalis [5]. U wielu pacjentów z diagnozą IBS zauważa się powiązanie objawów gastrycznych z obniżonym stanem psychicznym, w tym ze stanami...
