Koncepcja McConnell na przykładzie leczenia zespołu bólowego w stawie rzepkowo-udowym

Jak donoszą liczne badania dotyczące schorzeń stawu kolanowego, coraz większa część pacjentów zgłasza się z dolegliwościami ze strony przedniego przedziału kolana [2, 3].

Znacznie wpływa to na obniżenie jakości życia, nierzadko skutkując zaprzestaniem aktywności fizycznej. Jedynie dobrze dobrany program usprawniania, wynikający ze zrozumienia nie tylko anatomii, lecz także biomechaniki całego aparatu wyprostnego kolana, może wyeliminować zaistniały problem, jak również zabezpieczyć przed ponownymi epizodami bólowymi.

BIOMECHANIKA stawu rzepkowo-udowego

Staw rzepkowo-udowy utworzony jest przez powierzchnię rzepkową kości udowej oraz powierzchnię stawową rzepki. Rzepka pełni wiele istotnych funkcji warunkujących prawidłowe działanie stawu. Zwiększa moment wyprostny kolana i tym samym powoduje wzrost skuteczności ramienia siły mięśnia czworogłowego uda, przenosząc znaczne obciążenia dynamiczne dzięki grubej warstwie chrząstki szklistej. Co ciekawe, na rzepce chrząstka ta ma do 7 mm grubości i jest najgrubszą chrząstką stawową w ludzkim organizmie [2]. 

W czasie zwiększania zgięcia rzepka ślizga się po kłykciach kości udowej, stykając się z nimi w każdym momencie ruchu inną częścią swojej powierzchni stawowej. Oznacza to, że nie ma fazy ruchu, w której rzepka przylegałaby całą swoją powierzchnią do powierzchni rzepkowej kłykci kości udowej. Przyparcie rzepki do kłykci kości udowej wzrasta w miarę zginania stawu kolanowego do 90°, po przekroczeniu tego kąta aż do 130° docisk ten się zmniejsza. Przyglądając się ruchom rzepki w płaszczyźnie strzałkowej, można zauważyć, że nie jest to ruch prostoliniowy. Tor rzepki ma kształt łagodnego łuku, wypukłością zwróconą ku stronie przyśrodkowej. Rzepka wykonuje również ruchy w płaszczyźnie czołowej (pochylenie boczne) oraz ruchy rotacji. Dzięki temu podczas ruchu możliwe jest jej idealne dopasowanie do kształtu bruzdy międzykłykciowej [2, 4, 5]. 

Siły działające na rzepkę

Podczas ruchów kolana rzepka w warunkach fizjologicznych powinna wykonywać ślizg centralnie w bruździe międzykłykciowej, który jest możliwy dzięki synergii głów mięśnia czworogłowego. 

Włókna mięśnia obszernego bocznego biegnące pod kątem 7–10° do osi mechanicznej kończyny, pociągają rzepkę bocznie i ku górze. Włókna głowy podłużnej biegnące pod kątem 15–18°, pociągają ją w kierunku dogłowowym i przyśrodkowym, natomiast włókna głowy skośnej mięśnia obszernego przyśrodkowego (VMO) biegnące pod kątem 50° pociągają rzepkę w kierunku przyśrodkowym, będąc tym samym głównym przyśrodkowym stabilizatorem dynamicznym rzepki [2, 5].

Stabilność stawu rzepkowo-udowego zależy więc w głównej mierze od równowagi dynamicznej mięśnia czworogłowego uda. Rzepka pozostanie na swoim prawidłowym miejscu w stosun...