Na drugą połowę października zaplanowano I Międzynarodową Konferencję Terapii Blizn. Będzie to wydarzenie o szczególnym znaczeniu dla środowiska osteopatów, fizjoterapeutów, masażystów i położnych. Doświadczony zespół praktyków i dydaktyków w roli organizatora oraz udział znanych autorytetów jako gości specjalnych zapowiada wysoki poziom konferencji. Wszystko to we Wrocławiu, mieście spotkań.

Rynek usług rehabilitacyjnych w Polsce jest rynkiem o dużym stopniu nasycenia usługodawcami. Widoczna staje się walka szczególnie o pacjentów komercyjnych (pełnopłatnych). Żeby zdobyć/utrzymać pacjentów, oprócz tego, że trzeba mieć profesjonalną, stale podnoszącą kwalifikacje kadrę, należy zadbać także o inne aspekty funkcjonowania zakładu (gabinetu) rehabilitacji, które wpływają na jego wizerunek. Należy m.in. podejmować działania sprzyjające kształtowaniu pozytywnego wizerunku zakładu/gabinetu rehabilitacji leczniczej. Współcześnie wyzwaniem, a także koniecznością dla wszystkich podmiotów wykonujących działalność leczniczą są nie tylko nowoczesne technologie informatyczne, ale także marketing usług i public relations.

Problem, jakim jest bolesne miesiączkowanie, dotyczy według różnych źródeł znacznej części kobiet, szczególnie tych poniżej 30. roku życia. Niestety, często jest pomijany lub bagatelizowany, a same kobiety niechętnie o nim rozmawiają, wstydząc się go lub uważając, że tak już musi być. Z pomocą może przyjść metoda opracowana w ubiegłym wieku, która jest stosunkowo tania i efektywna, a może przyczynić się do poprawy stanu funkcjonalnego kobiet. Jest nią kinesiology taping, który w znacznym stopniu może nie tylko zredukować dolegliwości bólowe, lecz także wpłynąć korzystnie na inne aspekty cyklu menstruacyjnego.

Organizm człowieka jest nieustannie narażony na różnego rodzaju choroby. Zwłaszcza schorzenia neurologiczne stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Dlatego odpowiednie postępowanie lecznicze w dużym stopniu może zminimalizować ryzyko wystąpienia np. porażenia nerwu łokciowego. W tym przypadku bardzo ważną rolę odgrywa właściwe oddziaływanie leczniczo-usprawniające. Kluczowa jest tu fizjoterapia. Szybko wprowadzona, może uchronić chorego przed znaczną niepełnosprawnością.

Nowoczesna fizjoterapia stawia na kompleksowość i bezpieczeństwo pacjenta. Postęp technologiczny pozwolił terapeutom na efektywne łączenie rehabilitacji ruchowej z cennymi właściwościami bodźców fizykalnych. Przykładem może być terapia TECAR – prawdziwa nowość w zakresie leczenia problemów narządu ruchu, która od pewnego czasu odnotowuje znaczący wzrost popularności w przypadkach kontuzji sportowych czy popularnych dolegliwości bólowych.

Krioterapia Krioterapia (kriostymulacja) to nieinwazyjne zastosowanie par skroplonych gazów o krańcowo niskich temperaturach w celu wychłodzenia zewnętrznej powierzchni ciała pacjenta. Gwałtowne oziębienie odbiera bardzo małą ilość ciepła z tkanek, mimo to jest wystarczająco silnym bodźcem uruchamiającym miejscowe ośrodki termoregulacyjne dla podtrzymania i redystrybucji ciepła. Przeprowadzanie zabiegu Czas wykonywania zabiegu waha się od 40 s do kilku minut w zależności od powierzchni, którą należy wychładzać. U danego pacjenta jednorazowo można wychładzać do pięciu–siedmiu miejsc, przy czym optymalne wyniki osiąga się, wykonując zabiegi dwa razy dziennie z odstępem pomiędzy nimi wynoszącym 4 godz., zawsze w połączeniu z kinezyterapią. Zabiegi są przeprowadzane codziennie od poniedziałku do piątku w serii, której czas trwania jest uzależniony od rodzaju schorzenia: zespoły reumatoidalne – od jednego do dwóch tygodni, zespoły ortopedyczno-traumatologiczne – od jednego do trzech tygodni, bóle mięśni, stłuczenia, krwiaki – od trzech do ośmiu zabiegów, oparzenia świeże – od jednego do dwóch zabiegów. Powszechnie stosuje się serię 10 zabiegów krioterapii. Przy schorzeniach chronicznych taka seria przynosi poprawę na trzy–cztery miesiące, a po wykonaniu 15–20 zabiegów poprawa utrzymuje się od sześciu do dziewięciu miesięcy, zatem warto stosować dłuższe serie zabiegowe. Technika wykonywania zabiegu Technika wykonywania zabiegu polega na jak najwolniejszym przemieszczaniu dyszy linii zasilającej w takiej odległości od skóry, aby strumień par azotu nie spowodował odmrożeń. Zabieg zawsze rozpoczyna się w miejscu, gdzie warstwa mięśni ma największą grubość, ze stopniowym przechodzeniem do miejsc z małą miąższością mięśni. Prawidłowe i optymalne wykonywanie zabiegu polega na równomiernym wychładzaniu danej powierzchni z zachowaniem właściwej odległości od powierzchni skóry, przemieszczaniem dyszy na tyle wolno, aby odbiór zimna był jak największy, i na tyle szybko, aby nie dopuścić do zamrożenia  naskórka.  Zbyt długie utrzymywanie końcówki chłodzącej w jednym miejscu może spowodować miejscowe przemrożenie naskórka. W takim przypadku należy odprowadzić „nadmiar zimna” poprzez przyłożenie własnej ręki do „zabielonego naskórka” na kilka sekund.  Dyszę należy przesuwać bardzo wolno, na granicy „zabielenia” naskórka, z kilkusekundowym zatrzymaniem przesuwu tak, aby strefa wychładzania w kształcie koła stykała się z następnym punktowym wychłodzeniem, tak jak koła na fladze olimpijskiej. Taka metoda wykonywania zabiegu pozwala na znaczne skrócenie czasu jego trwania i wykorzystanie pełnej mocy chłodniczej aparatów do krioterapii.  Przestrzegając wytycznych producenta, wystarczy wykonywać zabiegi na odpowiednich wartościach intensywności nadmuchu dostosowanych do wielkości danej powierzchni:  małe powierzchnie (palce, nadgarstek) – na zakresie 1,  duże powierzchnie (biodro, bark) – na zakresie 3,  pozostałe strefy – na zakresie 2,  punkty spustowe – na zakresie A. Pacjentów, którzy się słabo wychładzają, przy ciągłym wypływie par azotu traktuje się strumieniem zmiennym na zakresie pulsacja 1, pulsacja 2.    1. Technika wykonania zabiegu Nie powinno się bazować na gotowych programach terapeutycznych do wykonywania zabiegów krioterapii, ponieważ każdy zabieg jest indywidualny i dostosowany do konkretnego miejsca na powierzchni skóry pacjenta. Stopień wychłodzenia i jego tempo zależą od prędkości przemieszczania strumienia par azotu, od odległości dyszy od miejsca zabiegu, od wilgotności skóry (zmienna w zależności od stanu emocjonalnego pacjenta). Powyższych parametrów nie da się zaprogramować przy obecnym stanie techniki, ponieważ żaden aparat do krioterapii nie posiada czujników ruchu i pomiaru prędkości przemieszczania dyszy.  Powierzchnia skóry musi być pod ciągłą kontrolą wzrokową, aby wychwycić sygnały do przerwania zabiegu, tj.: zblednięcie (zabielenie) skóry, zasinienie, objaw „pomarańczowej skórki”, sygnałem do przerwania zabiegu jest także wystąpienie bólu u pacjentów bez zaburzeń czucia. Pierwszym efektem zabiegu krioterapii jest silne obkurczenie się tkanki mięśniowej, dlatego też wszystkie zabiegi w okolicy kręgosłupa winny być wykonywane symetrycznie temperaturowo wzdłuż mięśni, równolegle do wyrostków ościstych, raz z lewej, raz z prawej strony kręgosłupa, przy czym zabieg zawsze należy rozpoczynać od partii mięśni rozciągniętych, jeśli występuje między nimi asymetria. Praktycznie od punktu najsilniejszego bólu chłodzi się 10 cm w górę i 10 cm w dół, a po równomiernym wychłodzeniu obydwu stron kręgosłupa należy starać się jak najdokładniej wychłodzić ścieżkę promieniowania bólu, np. przy rwie kulszowej przez pośladek aż do stopy wzdłuż przebiegu nerwu. Miejsca, gdzie pacjent nie odczuwa bólu, omija się i chłodzi tylko te bolesne.  Ścieżkę promieniowania bólu ustala się przed zabiegiem krioterapii, ponieważ sam zabieg wywołuje natychmiastowe znieczulenie i pacjent nie jest w stanie dokładnie umiejscowić ścieżki bólowej. Przy neuralgii międzyżebrowej i neuralgii nerwu trójdzielnego należy wychładzać także ścieżkę promieniowania bólu.  W przypadku wychładzania powłok skórnych w obrębie twarzy należy zabezpieczyć pacjenta przed możliwością bezpośredniego wdychania par azotu, osłaniając jego usta i nozdrza własną dłonią. Należy także zabezpieczyć oczodół suchą ligniną, watą lub gazą.  Jeżeli w miejscu wykonywania zabiegu na powierzchni skóry znajduje się jakiś metal (zespolenia ortopedyczne, nieściągalna obrączka lub sygnet), należy przed przystąpieniem do chłodzenia zaizolować metal (suchą ligniną, gazą lub watą) i przystąpić do zabiegu. W przypadku gdy na powierzchni skóry pacjenta znajdują się krople potu lub wody, należy przed przystąpieniem do zabiegu je wysuszyć, ponieważ w strumieniu par azotu zamarzną i spowodują lokalną kriodestrukcję tkanki.  Po krioterapii chwilowo następują zaburzenia czucia, tak więc wszelkie procedury fizykoterapeutyczne, które wymagają ustawienia parametrów według odczuć pacjenta (pieczenie, szczypanie, mrowienie), muszą być wykonywane przed krioterapią. Krioterapię można łączyć z magnetoterapią i laseroterapią, obojętnie, w jakiej kolejności, lecz przy połączeniu z innymi zabiegami wykonuje się ją jako ostatni zabieg w serii, bezpośrednio przed kinezyterapią. Po krioterapii nie wykonuje się okładów borowinowych czy też kąpieli solankowych, bo mogłoby to doprowadzić do maceracji skóry. Przy świeżych kontuzjach, gdzie istnieje możliwość uszkodzenia większego naczynia krwionośnego, nie stosuje się krioterapii przez trzy–cztery dni, bo mogłaby ona sprzyjać powstaniu masywnego krwiaka. Efekty krioterapii Efekty krioterapii po kilku (kilkunastu) minutach po zabiegu: rozszerzenie naczyń i zamknięcie przetok tętniczo-żylnych trwające od trzech do czterech godzin, zmniejszenie spastyczności mięśni, zmniejszenie obrzęku – kilkugodzinne przekrwienie czynne w obrębie tkanek poddanych krioterapii sprzyja lepszej przemianie materii i eliminacji nagromadzonych metabolitów, a także poprawia krążenie w naczyniach chłonnych, pobudzenie układu odpornościowego, zmniejszenie sztywności porannej. Efekty krioterapii po wykonaniu serii zabiegowej: zwiększenie zakresu ruchomości stawów, wzrost siły mięśniowej, zwiększenie tolerancji wysiłku fizycznego, zmniejszenie bólu, ograniczenie stosowania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegu Wskazania: reumatoidalne zapalenie stawów (polyarthritis rheumatoidea), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (spondyloarthritis), łuszczycowe zapalenie stawów (arthritis psoriatica), choroby zwyrodnieniowe stawów (osteoarthrosis), entezopatie (enthesopathia), zespół bolesnego barku (periarthritis humeroscapularis), zespół bolesnego łokcia, tendopatie, mialgie, choroby stawów na tle zaburzeń metabolicznych, artropatia dnawa, zespoły algodystroficzne, wędrująca osteoporoza, dyskopatie, bakteryjne zapalenie stawów (łącznie z antybiotykami), urazy i schorzenia układu ruchu, zarówno ostre, jak i przewlekłe, zapalenie okołostawowe ścięgien, torebki stawowej, kaletek maziowych, mięśni, dolegliwości związane z mikrourazami, stłuczenia i ich następstwa – obrzęki i wysięki, naderwanie przyczepów ścięgien i wiązadeł, tzw. zespół łokcia tenisisty (przewlekłe zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego i bocznego kości ramiennej), stany pooperacyjne (utrzymujące się dolegliwości po usunięciu łąkotki, operacyjnym leczeniu niestabilności stawów), przykurcze mięśniowe i stawowe, skręcenia kończyn, przewlekłe zespoły bólowe i przeciążeniowe (głównie barku i kręgosłupa), niedowłady spastyczne,  oparzenia skóry (świeże), odnowa biologiczna. Schorzenia, przy których należy zachować szczególną ostrożność przy wykonywaniu zabiegów krioterapii: dusznica bolesna, zaburzenia rytmu serca, wady zastawek serca, zakrzepy żylne i zatory tętnic. Przeciwwskazania: choroby nowotworowe, wyniszczenie organizmu, nietolerancja zimna, zaawansowana miażdżyca, miejscowe odmrożenia, zaawansowane ropno-zgorzelinowe zmiany w kończynach dolnych, zapalenie małych naczyń w mieszanych krioglobulinemiach, zespół Reynauda.  W przeciwieństwie do innych zabiegów fizykoterapeutycznych przy stosowaniu krioterapii nie ma przeciwwskazań w: częstoskurczu napadowym, cukrzycy, żylakach kończyn dolnych, toczniu rumieniowatym układowym, twardzinie układowej. Podsumowanie Krioterapia pozwala na znaczne ograniczenie symptomów, objawów i problemów związanych z przewlekłym bólem, tj. depresji, frustracji, niepokoju, zaburzeń snu, obniżenia libido, upośledzenia sprawności fizycznej, częstego używania leków, zachwiania poczucia własnej wartości, częstości przebywania na zwolnieniach lekarskich. Krioterapia umożliwia wczesne wprowadzenie ćwiczeń leczniczych. Krioterapia jest zabiegiem bezpiecznym, dobrze tolerowanym przez pacjentów, pozwala na utrzymanie aktywnego trybu życia.   

Jazda na deskorolce z roku na rok zyskuje coraz większą popularność. To sprawiło, że skateboarding ogłoszono nową dyscypliną olimpijską, która zadebiutuje na igrzyskach w Tokio w 2021 r. Z uwagi na ekstremalny charakter i specyfikę tego sportu często pojawiające się dysfunkcje i urazy dotyczą najczęściej kończyny dolnej oraz mają tendencję do nawracania [1]. W przypadku rehabilitacji i prewencji urazów stawu kolanowego niemal standardem jest praca ze stawem biodrowym i mięśniami go otaczającymi. Podczas fizjoterapii w obrębie stawu skokowego i stopy nie zawsze jest to uwzględniane.

Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS, ang. osteoarthritis – OA) jest obecnie powszechnie uznawana za schorzenie całego stawu, w którym dochodzi do degeneracji i utraty chrząstki stawowej, łagodnego zapalenia błony maziowej oraz sklerotyzacji podchrzęstnej warstwy kości. Prace nad patogenezą ChZS potwierdziły jej zapalne podłoże oraz doprowadziły do wzrostu zainteresowania wczesnymi etapami jej rozwoju (wczesna ChZS – WChZS, ang. early osteoarthritis – EOA). Wydaje się, że podobnie jak w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) szybkie włączenie leczenia w tym wczesnym okresie choroby (tzw. okno możliwości, ang. window of opportunity) będzie miało podstawowe znaczenie w hamowaniu progresji zmian zwyrodnieniowych w kolejnych latach [1].

Jednym z najbardziej narażonych na urazy obszarów ciała jest stożek rotatorów zwany również pierścieniem rotatorów. Jego uszkodzenie wpływa na wyłączenie z ruchu całego ramienia, a także bolesność stawu barkowego.

Kwestie dotyczące sposobu, w jaki starzeje się mózg, tego, jak starzenie się wpływa na funkcje poznawcze i dlaczego u pewnych osób pojawiają się zmiany patologiczne, które przeradzają się w otępienie, cieszą się przez ostatnie 20 lat wielkim zainteresowaniem badaczy, poszerzając rozumienie normalnego poznawczego starzenia się i jego związku z chorobami poznawczymi [12].

Wydaje się, że problem nietrzymania moczu to domena osób starszych i dolegliwość naturalnie pojawiająca się z wiekiem. Nic bardziej mylnego! Choć najczęściej dotyka kobiet po menopauzie, to jednak w gabinetach specjalistów zjawiają się też dużo młodsze panie np. po porodzie, ale też sportowcy czy osoby po przebytych zabiegach w okolicy jamy brzusznej. Fizjoterapia uroginekologiczna to terapia, która pozwala walczyć ze źródłem problemu – dysfunkcjami w obrębie mięśni dna miednicy i narządów miednicy mniejszej. Dzięki niej z powodzeniem możemy leczyć dolegliwość nietrzymania moczu, związaną z problemem obniżenia ścian pochwy i macicy ale także niwelować stany bólowe i napięciowe w obrębie miednicy (np. bolesne miesiączki).

Nierzadko możemy spotkać się ze stwierdzeniem, że regularne uprawianie sportu stanowi formę działania profilaktycznego: może pomóc uchronić nas przed różnymi schorzeniami. Aktywnie trenując, pragniemy jak najlepiej zadbać o swoje zdrowie i samopoczucie. Jednak nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że czasem to właśnie uprawianie sportu bywa przyczyną różnych dolegliwości. Tak może się stać na przykład w przypadku rozwoju ChZS. Co kryje się pod tym tajemniczo brzmiącym skrótem? I czy faktycznie jako sportowcy mamy się czego obawiać?