Uszkodzenie rdzenia kręgowego często współwystępuje z poważnymi dysfunkcjami. Oprócz paraplegii mogą należeć do nich zaburzenia sercowo-naczyniowe, układu oddechowego, układu pokarmowego, mikcji i defekacji, funkcji seksualnych oraz termoregulacji.

Współcześnie coraz większym zainteresowaniem cieszy się szeroko i głośno propagowana przez środowisko fizjoterapeutów aktywność ruchowa. Hasło „sport to zdrowie” już dawno straciło na swojej wartości. Powszechnie wiadomo, że „sport to zawód”, a przysłowiowe zdrowie to wcześniej wspomniana aktywność. Dlaczego więc jest tak, że ludzie ulegają urazom podczas „niegroźnej” aktywności ruchowej i czy jest szansa, aby temu zapobiec? Odpowiedzią na pierwszą część pytania wydaje się fakt, że najczęstszą przyczyną jest brak odpowiedniego przygotowania, na drugą – niech będzie ten artykuł, który przedstawi propozycje zmian treningowych w oparciu o koncepcję Performance Stability oraz Kinetic Control. Przedstawione w artykule propozycje zmian treningowych dotyczą zawodniczki uprawiającej sporty siłowe w głównej mierze oparte na asymetrycznych ćwiczeniach z obciążeniem równym ciężarowi własnego ciała. Głównym celem jest zindywidualizowanie procesu treningowego w kontekście przygotowania do startów w zdobywającej coraz większą popularność na całym świecie dyscypliny tower running. Ta nietypowa dyscyplina biegowa polega na jak najszybszym wbieganiu po schodach na najbardziej znane w skali lokalnej i globalnej wieżowce, najczęściej ponad 30-piętrowe. W czerwcu 2012 r. z przeprowadzonego badania podmiotowego uzyskano informacje o aktualnym stanie zawodniczki, która w historii swoich dolegliwości wskazywała na bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa pojawiające się głównie w trakcie długotrwałego utrzymywania pozycji stojącej. Ważnym faktem było przeprowadzenie zabiegu artroskopii w stawie kolanowym lewym, w którym dokonano rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. Zabieg przeprowadzono w 2004 r. Z relacji badanej można wnioskować, że rehabilitacja pooperacyjna nie była przeprowadzona wedle najwyższych standardów, a powrót do aktywności ruchowej był przedwczesny, co prowokowało znaczne dolegliwości bólowe przez kilka następnych miesięcy. W badaniu przedmiotowym wykorzystano koncepcję Performance Stability, która miała na celu przedstawienie i ocenę stabilizacji i kontroli mięśniowo-nerwowej wraz z analizą ryzyka dysfunkcji ruchu czy urazu. Po przeprowadzeniu serii testów wychwycono słabe strony zawodniczki, które dalej rozpatrywano za pomocą koncepcji Kinetic Control. Do kompletnej oceny posłużyły również materiały filmowe z biegu po schodach. Diagnostyka i analiza Do najważniejszych błędów kontroli motorycznej należało zaburzenie wyprostu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i łączony z tym przykurcz mięśnia czworogłowego (L > P). Zaburzenie wyprostu zostało zweryfikowane za pomocą testu, w którym zawodniczka leżała tyłem z ugiętymi kolanami – z tej pozycji unoszono kończyny, a następnie prostowano jedną nogę. Wykonanie testu nie było możliwe bez znacznego odgięcia odcinka lędźwiowego, czyli utrzymania kręgosłupa w pozycji neutralnej (zdj. 1). Natomiast wykrycie nadaktywności mięśnia czworogłowego nastąpiło za pomocą prostego testu mini squat z pozycji stojącej jednonóż, przy którym testowana automatycznie pochylała się w przód (zdj. 2). Zdj. 1. Test oceniający kontrolę kierunku wyprostu   Zdj. 2. Test mini squat   Dodatkowo restrykcja ta została potwierdzona „odwróconym testem Thomasa” (zdj. 3), który ujawnia przykurcz zgięciowy w stawie biodrowym i pozwala zróżnicować jego przyczynę, uwzględniając następujące tkanki: mięsień prosty uda, mięsień naprężacz powięzi szerokiej, mięsień biodrowo-lędźwiowy, torebkę stawową. Zdj. 3. Odwrócony test Thomasa   Wymienione testy zostały szerzej opisane w poprzednich numerach „Praktycznej Fizjoterapii i Rehabilitacji”. W związku z zaistniałą sytuacją zbadano wydolność mięśnia pośladkowego większego oraz sekwencje jego aktywacji w stosunku do kontralateralnej grupy prostowników grzbietu przy wyproście kończyny dolnej w stawie biodrowym. W pierwszym teście, w którym pacjentka wykonywała wyprost kończyny dolnej w pozycji leżenia przodem (miednica oparta o krawędź stołu), zaobserwowano kompensację ze strony lędźwiowego odcinka kręgosłupa, przed osiągnięciem wymaganego zakresu wyprostu w stawie biodrowym. Świadczy to o niewydolności mięśni pośladkowych (zdj. 4). Zdj. 4. Ocena wydolności mięśnia pośladkowego wielkiego   Według Jandy prawidłową aktywację mięśni w trakcie wykonywania wyprostu w stawie biodrowym (w pozycji leżenia przodem) cechuje następująca sekwencja: Napięcie ipsilateralnej grupy mięśni kulszowo-goleniowych, Napięcie ipsilateralnego mięśnia pośladkowego wielkiego, Napięcie kontralateralnego prostownika grzbietu. U badanej pacjentki aktywacja mięśnia pośladkowego wielkiego następowała po napięciu przeciwnej grupy mięśni prostowników grzbietu, co świadczy o nieprawidłowym timingu mięśniowym (zdj. 5), a tym samym – zaburzonym wzorcu wyprostnym kręgosłupa lędźwiowego. Zaskoczeniem był fakt, że mięśnie skośne brzucha w wewnętrznym zakresie były w pełni wydolne, co pozwala sądzić, iż priorytetem w odzyskiwaniu kontroli zaburzonego wyprostu będzie poprawa elastyczności mięśnia prostego uda, wzmocnienie mięśni pośladkowych oraz dodatkowo torowanie tejże grupy wraz ze skośnymi brzucha do wspólnego wzorca ruchowego. Zdj. 5. Test Jandy Drugim zauważalnym w trakcie przeprowadzonych testów problemem był brak kontroli rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym w kończynie lewej, co znacznie przeciążało przedział przyśrodkowy stawu kolanowego. Zjawisko to było tym bardziej niepokojące, że w tak specyficznej aktywności ruchowej, jaką jest tower running, dochodzi do ciągłej nadmiernej rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym na każdym piętrze, kiedy to dochodzi do zmiany kierunku biegu o 180°. W tym przypadku za główną przyczynę zaistniałej sytuacji uznano słabość mięśnia pośladkowego średniego, który w swoim wewnętrznym zakresie był niewydolny (zdj. 6A–B). Rola mięśnia pośladkowego średniego została szczegółowo opisana w artykule w grudniowym numerze „Praktycznej Fizjoterapii i Rehabilitacji”, w którym skupiono się na wpływie ekscentrycznej niewydolności tego mięśnia na urazowość stawu kolanowego w sporcie. Zdj. 6A. Brak kontroli rotacji wewnętrznej w niskim progu   Zdj. 6B. Brak kontroli rotacji wewnętrznej w wysokim progu Trening i terapia Na podstawie przeprowadzonej analizy wzbogacono tradycyjny trening o strategie reedukacji nerwowo-mięśniowej w niskiej aktywności, które pomogą odzyskać kontrolę motoryczną zarówno w sytuacji nadmiernego przeprostu w odcinku lędźwiowym, jak i nadmiernej rotacji wewnętrznej kości udowej w stawie biodrowym. Ponadto zwrócono uwagę na prawidłowy trening mięśni pośladkowych, które przy wbieganiu po schodach wydają się mieć kluczowe znaczenie. Pierwszym elementem, który został poddany korekcie, był sposób rozciągania mięśnia czworogłowego. W dotychczasowej wersji w trakcie wykonywania tego prostego ćwiczenia zawodniczka nie zwracała uwagi na: utrzymanie prawidłowej pozycji kręgosłupa lędźwiowego, który pozostawał w nadmiernym przeproście, odwiedzenie kolana, co powodowało zwolnienie napięcia na naprężaczu powięzi szerokiej, który tak często ma współistniejący przykurcz z mięśniem prostym uda, nadmierne zgięcie w stawie biodrowym, brak koaktywacji ze strony mięśni skośnych brzucha i pośladkowych. Prawidłowo miednica powinna być utrzymana w tyłopochyleniu za pomocą mięśni pośladkowych i skośnych brzucha, staw kolanowy utrzymany w jednej osi ze stawem biodrowym oraz ustawiony na wysokości stawu kolanowego nogi podporowej, co zapobiega wymuszanemu zgięciu kończyny rozciąganej w stawie biodrowym (zdj. 7A–B). Zdj. 7A. Rozciąganie mięśnia czterogłowego – źle   Zdj. 7B. Rozciąganie mięśnia czterogłowego – dobrze   Następnie zaproponowano prostą wersję ćwiczenia korygującego prawidłową aktywację mięśni w trakcie ruchu wyprostu w stawie biodrowym. W tym celu wykorzystano pozycję jak przy teście Jandy (zdj. 5), a pacjentka przed oderwaniem kończyny dolnej od podłoża wykonywała preaktywację ze strony mięśnia pośladkowego wielkiego w celu przywrócenia prawidłowego timingu mięśniowego. Edukacja CUN w trakcie wykonywania tego ćwiczenia później była wykorzystywana jako jedna z podstawowych strategii przy wszystkich innych ćwiczeniach prostowników stawu biodrowego typu przysiad, wejście na stopień. Kolejnym etapem była integracja wyżej wymienionych wzorców ruchowych do wysokiego obciążenia. W celu usunięcia problemu braku wydolności mięśnia pośladkowego średniego oraz jego opóźnionej aktywacji można stosować różne strategie, jednak sama zainteresowana najbardziej przypodobała sobie wzmacnianie tego mięśnia w pozycji leżenia przodem z kolanem nogi ćwiczonej opuszczonym poza brzeg stołu, a następnie jego aktywnym uniesieniem (zdj. 8). Po tak przeprowadzonym treningu w systemie 1 seria/10 powtórzeń/10 s skurczu/2 razy dziennie/3 razy w tygodniu, przechodzono do prawidłowo wykonywanych testów mini squat, „lunge + szybka zmiana nogi” z odpowiednim sprzężeniem zwrotnym, co miało służyć prawidłowej aktywacji mięśnia pośladkowego średniego, a w konsekwencji – niedopuszczanie do nadmiernej rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym. Zdj. 8. Trening mięśnia pośladkowego średniego Podsumowanie Sześć miesięcy wyżej opisanego treningu pozwoliło na znaczną poprawę kontroli motorycznej wspomnianych dysfunkcji, co przełożyło się na możliwość spokojnego przeprowadzenia intensywnego treningu, dzięki któremu zawodniczka jako najwyżej sklasyfikowana Polka uplasowała się w pierwszej dwudziestce rankingu światowego. Na podstawie powyżej przedstawionego postępowania można z pełną odpowiedzialnością wnioskować, że Performence Stability oraz Kinetic Control są narzędziami wzbogacającymi warsztat każdego fizjoterapeuty. Głównym ich celem jest analiza i obiektywna ocena funkcjonalna osób uprawiających sport zawodowo czy amatorsko, jak i przede wszystkim pacjentów, których problemem są schorzenia związane z narządem ruchu. mgr PAWEŁ JANCZYK CITO Centrum Indywidualnej Terapii lic. SZYMON GRYCKIEWICZ SKN Rehabilitacji CM UMK Bydgoszcz dr MICHAŁ HADAŁA (PT, MT, CMP) Międzynarodowy instruktor Kinetic Control i Performance Stability, CMP dyplomowany terapeuta metody Mulligana, Rehabilitacja i Nauki Stosowane w Sporcie, www.fizjo-sport.pl BIBLIOGRAFIA: Comerford M., Mottram S. Kinetic Control: The Management of Uncontrolled Movement. Elsevier 2012. Comerford M., Mottram S. Movement and stability dysfunction – contemporary development. Manual Therapy 2001; 6, s. 15–26. Góra T., Hadała M. Funkcjonalna diagnostyka i terapia pacjenta z niestabilnością stawu biodrowego woparciu o metodę Kinetic Control. „Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja” 2012; 4, s. 4–9. Góra T., Hadała M. Funkcjonalna diagnostyka i terapia pacjenta zzaburzeniami kontroli ruchu wyprostu i rotacji odcinka lędźwiowego kręgosłupa woparciu ometodę Kinetic Control. „Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja” 2012; 6, s. 4–12. Gryckiewicz S., Hadała M. Ekscentryczna niewydolność mięśnia pośladkowego średniego jako częsta przyczyna urazów stawu kolanowego w sporcie na podstawie Kinetic Control. „Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja” 2012; 12, s. 58–63. Hadała M. Stabilizacja centrum jako priorytet w rehabilitacji sportowca. Nowe perspektywy w ocenie i treningu według Performance Stability i Kinetic Control. „Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja” 2011; 9, s. 56–63. Hadała M. Funkcjonalny trening stabilizacji w dysfunkcjach ruchu. Zasady i strategie dynamicznej kontroli ruchu według nowoczesnego modelu Kinetic Control. „Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja” 2011; 6, s. 52–62. Janda V. Muscles, central nervous motor regulation and back problems. In: Korr I. (ed.). The neurobiologic mechanisms In manipulative therapy. Plennum Press, New York 1978; s. 27–41. Lee D. Obręcz biodrowa. Badanie i leczenie okolicy lędźwiowo-miednioczno-biodrowej. DB Publishing 2001.

W organizmie kobiety w czasie ciąży zachodzi wiele zmian – zarówno czynnościowych, jak i strukturalnych. Wraz z rozwojem ciąży pojawiają się liczne dolegliwości, które często utrudniają codzienną aktywność. Początkowo występujące nudności, bóle głowy i ogólne osłabienie ustępują miejsca nie mniej dokuczliwym objawom, takim jak: bóle kręgosłupa, bóle stawów krzyżowo-biodrowych, kolanowych i biodrowych, a także rozstępom skórnym oraz obrzękom kończyn. Alternatywną dla farmakologii, a zarazem bezpieczną metodą leczenia dolegliwości bólowych jest kinesiotaping.

Fizjologiczna funkcja stopy – zarówno podporowa, jak i nośna – wymaga wydolnego układu kostnego, więzadłowego i mięśniowego pod względem statycznym i dynamicznym. Zniekształcenie w układzie kostno-stawowym, osłabienia lub zaburzenia równowagi w układzie mięśniowym powodują zmiany w biomechanice stopy.

Geoffrey Douglas Maitland o swojej koncepcji twierdził: „Ta metoda nie jest doskonała. Jest żywa, będzie się rozwijać i rozprzestrzeniać”. Metoda ta to nie tylko sposób wykorzystania technik manipulacyjnych. Podkreśla konkretny sposób myślenia, rodzaj ciągłego diagnozowania.

Boczne idiopatyczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza idiopatyczna – SI) to jego wielopłaszczyznowa deformacja o nieustalonej etiologii, w której wyboczenie w płaszczyźnie czołowej zarejestrowane na radiogramie przednio-tylnym i zmierzone zgodnie z metodyką Cobba wynosi co najmniej 10° [1, 2].

Aby przybliżyć zasady odpowiedzialności karnej, należy wyjaśnić, że dane zachowanie można uznać za przestępstwo jedynie wówczas, gdy spełnia ono wszystkie przesłanki określone w ustawie, zwane znamionami. Są to cechy nadające danemu zachowaniu charakter występku, a brak którejkolwiek z nich powoduje, że zachowanie podlegające ocenie nie jest karalne

Wraz z narastającą mechanizacją życia gwałtownie wzrasta liczba przypadków urazów czaszkowo-mózgowych, głównie osób młodych, do 30. roku życia [1]. Jest to ponad 300 osób rocznie na 100 tys. przypadków

Obniżone napięcie mięśniowe, nazywane wiotkością, u małego dziecka może skutkować wieloma nieprawidłowościami w szeroko rozumianym jego rozwoju, osiąganiu kolejnych umiejętności, a przez to – osiąganiu niezależności ruchowej. Część dzieci ma obniżone napięcie mięśniowe, które klasyfikowane jest jeszcze jako granica normy, ale nie jest to napięcie mięśniowe normalne, określane jako normotonia, lecz jest nazywane paratonią. Z kolei patologicznie obniżone napięcie mięśniowe nazywane jest hipotonią. Niezależnie od wielkości każde napięcie mięśniowe inne niż normotonia, w tym paratonia, w mniejszym lub większym stopniu negatywnie wpływa na rozwój ruchowy dziecka. Dziecko z odchyleniami od normy w zakresie napięcia mięśniowego w celu osiągnięcia kolejnych umiejętności ruchowych wdraża kompensacje, które generują patologiczne wzorce ruchowe. Patologiczne wzorce ruchowe wpływają nie tylko na jakość kolejnych umiejętności ruchowych, ale także na obraz postawy oraz jakość ruchu w przyszłości. Do mogących się pojawić wcześniej (już w okresie pierwszego roku życia, podczas osiągania coraz to wyższych pozycji: czworacza, klęk, stanie, chodzenie) patologicznych zmian należy zaliczyć niekorzystne zmiany czynnościowe w zakresie m.in. układu stawowego (torebki, więzadła). Ponieważ okres noworodkowy i niemowlęcy są niezwykle istotne dla dalszego rozwoju, wczesne wdrożenie terapii neurorozwojowej jest niezbędne. Poniżej przedstawiono możliwość wykorzystania metody kinesiotapingu jako wspomagającej terapię dziecka małego. Materiał i metody Dziecko w wieku 11 miesięcy z opóźnieniem ruchowym (objawy niedojrzałości układu nerwowego) oraz z obniżonym napięciem mięśniowym. Na terapię metodą NDT-Bobath trafiło w wieku 8 miesięcy z rozwojem ruchowym na poziomie dziecka 3-miesięcznego. W wyniku wdrożonej terapii przez 3 miesiące osiągnięto poprawę w zakresie rozwoju ruchowego: dziecko osiągnęło etap nauki czworakowania (ok. 8. miesiąca prawidłowego rozwoju ruchowego). Podczas podporu na kończynach górnych w trakcie aktywności czworakowania zdiagnozowano problem z ustawieniem w stawach funkcjonalnych nadgarstkowych w postaci zgięcia dłoniowego zamiast grzbietowego, okresowo z niewielką pronacją w stawie łokciowym. Są to typowe skutki paratonii. Sytuacja taka mogła doprowadzić do bolesnego podwichnięcia stawu oraz uniemożliwić czworakowanie, a także siadanie bokiem na podpartej kończynie górnej oraz wszystkie inne czynności wymagające podporu na dłoni. Terapia Jako element wspomagający terapię metodą NDT-Bobath wdrożono kinesiotaping na staw nadgarstkowy lewej i prawej kończyny górnej. Cel terapii: Zwiększenie stabilności stawu nadgarstkowego, wsparcie ścięgien i więzadeł strony grzbietowej stawu nadgarstkowego. Przebieg terapii: Wdrożono oklejenie więzadłowe strony grzbietowej stawu nadgarstkowego lewego i prawego. Opis aplikacji: Plaster długości ok. 8 cm, szerokości 3 cm, nadgarstek w ustawieniu pośrednim; plaster chwycić oburącz, rozerwać w części środkowej papier ochronny, środkową cześć plastra dokleić z napięciem 50–75% do części środkowej nadgarstka po stronie grzbietowej dłoni, końcówki bez napięcia. Wyniki Po wdrożeniu terapii z użyciem kinesiotapingu rodzice podczas aktywności dziecka zaobserwowali wyeliminowanie podczas podporu na dłoniach patologicznego zgięcia dłoniowego w stawie nadgarstkowym. Wnioski Przedstawiona terapia jest skuteczną terapią uzupełniającą terapię dziecka małego z obniżonym napięciem mięśniowym. dr EMILIA MIKOŁAJEWSKA BIBLIOGRAFIA: Chaudhari S., Bhalerao M., Chitale A., et al. Transient tone abnormalities in high risk infants and cognitive outcome at five years. Indian Pediatr 2010; 47 (11), s. 931–5. Kase K. Kinesio Taping in Pediatrics: Fundamentals and Whole-Body Taping. Kinesio, USA 2006. Matyja M., Gogola A. Przeciążenia układu ruchu u dzieci z zaburzeniami wielkości i rozkładu napięcia mięśniowego. W: Paluch R., Jach K., Michalski R. (red.). Obciążenie układu ruchu. Przyczyny i skutki. Polska Akademia Nauk Komitet Ergonomii, Wrocław 2006. Mikołajewska E. Metoda NDT-Bobath w neurorehabilitacji osób dorosłych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011. Mikołajewska E. Kinesiotaping. Rozwiązania wybranych problemów funkcjonalnych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011. Mikołajewska E. Noworodek i niemowlę – rozwój ruchowy fizjologiczny i patologiczny z elementami wspomagania. W: Iwanowicz-Palus G. (red.). Kobieta i jej rodzina. Wydawnictwo Raabe, Warszawa 2012; s. 46–67. Şimşek T.T., Türkücüoğlu B., Çokal N., et al. The effects of Kinesio taping on sitting posture, functional independence and gross motor function in children with cerebral palsy. Disabil Rehabil 2011; 33 (21–22), s. 2058–63. Sugden D., Dunford C. Intervention and the role of theory, empiricism and experience in children with motor impairment. Disabil Rehabil 2007; 29 (1), s. 3–11  

Rozerwania bilateralne oraz izolowane więzadła rzepki są bardzo rzadkie. Uszkodzenie dotyczy zazwyczaj populacji przed 40. rokiem życia [1–4] i występuje 8 razy częściej u mężczyzn [1].

Postęp nauk medycznych oraz techniki medycznej powoduje ciągłe doskonalenie metod leczenia i rehabilitacji, niosąc ratunek i pomoc w cierpieniu pacjentom w coraz cięższych stanach, takich jak poważne deficyty neurologiczne powstałe wskutek uszkodzeń traumatycznych (w tym jako rezultaty wypadków komunikacyjnych), udarów, uszkodzeń rdzenia kręgowego, schorzeń neurodegeneracyjnych, chorób metabolicznych czy zatruć.

Działanie terapeutyczne zabiegów fizykalnych polegających na łączeniu różnych (wybranych) energii nie jest do końca poznane. Prawdopodobnie polega ono na powstaniu pewnego rodzaju synergii lub komplementarności pomiędzy zastosowanymi energiami. Niemniej jednak, na podstawie literatury, a przede wszystkim na bazie własnych doświadczeń można stwierdzić, że łączenie różnych bodźców (energii) fizykalnych zdecydowanie przyspiesza uzyskanie oczekiwanego efektu terapeutycznego, skraca czas wykonywania zabiegu, a tym samym jest niezwykle przydatne w pracy fizykoterapeuty